25 maja obchodzony jest na całym świecie jako Dzień Afryki, zwany również Świętem Jedności Afrykańskiej. Wspominamy tego dnia powołanie do istnienia w 1963 r. Organizacji Jedności Afryki.
Fenomen tego historycznego wydarzenia polega na dążeniu do jedności, solidarności i współpracy międzynarodowej – w ramach kontynentu afrykańskiego – mimo olbrzymiego zróżnicowania etnicznego, kulturowego i religijnego mieszkańców Czarnego Lądu. Dodajmy, że tylko pod względem religijnym Afryka podzielona jest pomiędzy trzy wielkie religie: animizm, chrześcijaństwo i islam, posiadające setki odłamów, nurtów i kierunków.
Akt założycielski Organizacji Jedności Afryki podpisano w Addis Abebie, stolicy Etiopii, będącej najstarszym niepodległym państwem Afryki, a zarazem jednym z najbardziej aktywnych rzeczników integracji państw afrykańskich. Idea wspólnoty państw Czarnego Lądu zrodziła się zatem w jednym z nielicznych spośród krajów afrykańskich tradycyjnie chrześcijańskim, o korzeniach przedchalcedońskich. Innym czynnikiem stymulującym powstanie Organizacji Jedności Afryki była dekolonizacja. Proces ten nabrał rozpędu na początku lat sześćdziesiątych XX w., choć pierwsze państwo położone na południe od Sahary otrzymało niepodległość w 1957 r. (Ghana). W roku 1960 zwanym „Rokiem Afryki” suwerenność uzyskało aż 17 państw, w 1961 r. kolejne dwa, w 1962 r. – cztery, w 1963 r. – trzy, w 1964 r. – trzy, w 1965 r. – jedno, w 1966 r. – dwa, w 1968 r. – trzy. Pozostałe kraje musiały czekać na korzystną sytuację geopolityczną aż do połowy lat siedemdziesiątych, a nawet osiemdziesiątych XX w.
Jednym z państw, które otrzymało niepodległość z rąk brytyjskich w 1964 r. była Rodezja Północna, przemianowana wkrótce na Zambię. Istotny wkład w odzyskanie niepodległość tego kraju odegrał arcybiskup Lusaki – stolicy Zambii – Adam Kozłowiecki (1911-2007). Pochodzący z Polski jezuita, misjonarz i przyszły kardynał od końca lat pięćdziesiątych XX w. wspierał dążenia niepodległościowe Zambijczyków. Znany był również z krytycznego stosunku do wszelkich form rasizmu, co budziło wielki szacunek nie tylko wśród rdzennych mieszkańców, ale również brytyjskich notabli i urzędników kolonialnych. Obchodząc Święto Jedność Afryki warto pamiętać, że w 2002 r. Organizacja Jedności Afryki została przekształcona w Unię Afrykańską. Historia Afryki toczy się więc dalej, mimo klęsk głodu, suszy, konfliktów zbrojnych, wojen i zamachów stanu.
Kościół katolicki, a w szczególności jezuici, są obecni w życiu mieszkańców Afryki od kilkuset lat, niosąc nie tylko Słowa Ewangelii. Ich misją jest edukacja, nauka i kultura rolnicza. Patronat Piotra Całbeckiego Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla Projektu Zambia owocuje inicjatywami wspierającymi jezuicką farmę rolniczą w Kasisi, o czym przypominać będzie tablica na nowo wybudowanej sortowni warzyw.
Monika Dejneko-Białkowska
